İKİNCİ YENİ

 İKİNCİ YENİ ŞİİRİ (1950-1965)

• Garipçilere (şiiri sıradanlaştırmaya) ve 1940 Toplumcu Gerçekçi Kuşağı’na (siyasi duruşları vardır) tepki

• Ne siyasidirler ne de şiiri sıradanlaştırmak istemişlerdir.

• Değişik imge, çağrışım ve soyutlamalar (amaçları)

• 1950’li yıllarda Ece Ayhan, Cemal Süreya, Edip Cansever, Sezai Karakoç, Ülkü Tamer, Turgut Uyar, İlhan Berk Şifre: ECE SÜT İç

• İkinci Yeniciler I. ve Il. Dünya Savaşlarının ortaya çıkardığı bunalımdan dolayı ortaya çıkan dadaizm, sürrealizm ve varoluşçuluk gibi akımlardan etkilenmişlerdir.

• İkinci Yeniciler; Söz sanatlarına, alışılmamış bağdaştırmalara yer vermişlerdir.

 

 

ECE AYHAN (Çağlar) (1931-2002)

• Kendine özgü çağrışımlar

• Çanakkale’nin Eceabat ilçesindedir. Kaymakamlık yapmış daha sonra da istifa etmiştir.

• Cemal Süreya ve Sezai Karakoç gibi parasız yatılı ve Ankara Siyasal Bilgiler Fakültesinde okumuş.

• Bu yüzden İkinci Yeniyi “Parasız Yatılı” ve “Mülküyeliler”

• Soyut anlatıma başvurur.

• Şiiri bir imgeler sanatı olarak gören Ece Ayhan, şiirin imgeyle kurulabileceğini ısrarla vurgular.

• Şiirini yeni yeni sözcükler ve karanlık çağrışımlarla örer. Sözcüklerle sürekli oynar. Kendine özgü sözcük ve cümleler kullanır. Alışılmamış bağdaştırmalara başvurur. Tamlamalarda yer alan kelimelerdeki harflerin yerini değiştirir. “Kapalı Çarşı” yerine “Çapalı Karşı” tamlamasını kurar. Eserlerinde buna benzer birçok tamlamaya rastlanır.

• “Ortodoksluklar” eserinde tarihe yönelir. Bizans’a göndermelerde bulunur. Eserinde şiddet imgelerini ön plana çıkarır

• İsviçre’de ameliyatı sırasındaki anı ve günlüklerini “Defterler” adıyla yayımlar.

• “Bakışsız Bir Kedi Kara” kitabında düzyazı şiirine yönelir.

• İkinci Yeni şiirine “kara şiir”, “sıkı şiir” veya “sivil şiir” denmesini ister.

Eserleri:

Şiir:  Ortodoksluklar

Sivil Şiirler

Son Şiirler

Kınar Hanım’ın Şiirleri

Bakışsız Bir Kedi Kara

Yort Savul (yolu açın)

Devlet ve Tabiat

Zambaklı Padişah

Çok Eski Adıyladır

Çanakkaleli Melahat’a İki El Mektup Ya

 

 

CEMAL SÜREYA (1931-1990)

• İkinci Yeni grubunun en bilinen şairlerindendir.

• Şiirde anlamsızlığı savunan görüşlere karşı çıkar. Bu anlamda İkinci Yeni’lerden ayrılır.

• Kendine özgü söyleyiş biçimi ve ilginç buluşlarıyla duyarlı, yoğun, çarpıcı imgeleriyle İkinci Yeni şiirine çok güzel örnekler kazandırır.

• Üslubundaki “mizah” ve “ironi” eserlerine ayrı bir hava katar.

• “Üvercinka” şiiri ona büyük ün kazandırır. Bu isimle şiirini adeta özetler.

• Şiirlerinde kelimeleri zorlayan bir şair olarak ön plana çıkar.

• Şiirlerinde öyküden kaçınmaya çalışan Cemal Süreya, çarpıcı ve yoğun imgeli edebi sanatlara başvurur. Özellikle şaşırtıcı istiareler kullanır.

• “Papirüs” dergisini aralıklarla çıkarır. (Tomris Uyar’la birlikte)

• “Bu dil benim yorganımdır.” ve Türkçeden bir kıl kopar; içinde güneşler, dünyalar, ırmaklar vardır.” diyerek Türkçe sevdasını ortaya koyar.

• Sanat alanındaki eleştiri ve denemeleriyle de tanınır.

• Cemal Süreya, 1966’da “Göçebe” adlı şiiriyle Türk Dil Kurumu Şiir Ödülü’nü, “Sıcak Nal” ve “Güz Bitiği” eserleriyle de 1988 Behçet Necatigil Şiir Ödülü’nü kazandı.

Şiir

Üvercinka

Göçebe

Beni Öp Sonra Doğur Beni

Güz Bittiği

Sıcak Nal

Sevda Sözleri

 

Deneme

Şapkam Dolu Çiçekle

Günübirlik

 

Antoloji

Mülkiyeli Şairler

100 Aşk Şiiri

 

Günlük

999 Gün/Üstü Kalsın

 

 

 

 

 

EDİP CANSEVER (1928-1986)

Serbest şiirler kaleme alır. “Dize işlevini yitirdi.” diyerek çeşitli tartışmalara sebep olur.

Edip Cansever’i İkinci Yeni topluluğu sanatçılarından ayıran en önemli fark dize alışkanlığını tamamen kırmış olmasıdır.

İnsanlar ve nesneler arasında büyük bir bağ olduğunu düşünüp ona göre şiirler kaleme alır. Kuyumcu titizliği (Kuyumcu)

Şiirlerinde “otel” metaforunu çokça kullandığı için “Oteller Şairi” olarak anılır

“Yerçekimli Karanfil” en önemli şiir kitabı olarak öne çıkar.

“Ne gelir elimizden insan olmaktan başka.”

Eserleri

 

Şiirleri

İkindi Üstü

Dirlik Düzenlik

Yerçekimli Karanfil

Kirli Ağustos

Umutsuzlar Parkı

Petrol

Şairin Şiir Defteri

Yeniden

Oteller Kenti

Bezik Oynayan Kadınlar

Sevda ile Sevgi

Ben Ruhi Bey Nasılım

Sonrası Kalır

Tragedyalar

Nerede Antigone

 

Deneme

Gül Dönüyor Avucumda

Şiiri Şiirle Ölçmek

 

YERÇEKİMİ KARANFİL

Biliyor musun az az yaşıyorsun içimde

Oysaki seninle güzel olmak var

Örneğin rakı içiyoruz, içimize bir karanfil düşüyor gibi

Bir ağaç işliyor tıkır tıkır yanımızda

Midemdi aklımdı şu kadarcık kalıyor.

 

Sen o karanfile eğilimlisin, alıp sana veriyorum işte

Sen de bir başkasına  veriyorsun daha güzel

O başkası yok mu bir yanındakine veriyor

Derken karanfil elden ele.

 

Görüyorsun ya bir sevdayı büyütüyoruz seninle

Sana değiniyorum, sana ısınıyorum, bu o değil

Bak nasıl, beyaza keser gibisine yedi renk

Birleşiyoruz sessizce.

Edip Cansever

 

 

SEZAİ KARAKOÇ (1933- 2021)

“Mona Rosa”, “Sürgün Ülkeden Başkentler Başkentine” şiirleriyle sevilmiştir.

• Yeni, kapalı ve karanlık bir imge dünyasıyla öne çıkar

•  “Mona Rosa” adlı şiiri ona büyük ün kazandırır. Eser, edebiyatımızın çağdaş anlamda “Leyla ve Mecnun”u sayılır.

• “Diriliş” dergisini çıkarır

•  İçerik bakımından Necip Fazıl’a yakın bir çizgi izler.

• İnançla yoğrulmuş bir özü, zaman zaman soyutlamaya başvurarak, serbest çağrışımla kendine has bir üslupla dizelere döker. Yani İslami düşünceyi şiirdeki gerçeküstücülük ile kaynaştırır. Türk halkının inançlarına ve milli değerlere sürekli bağlı kalır.

• Mistisizm, veli ve peygamberler kıssalarından faydalanıp özgün sentezlere varır.

• Modern şiirin diliyle şiirlerini yazar.

• Maddeyi aşan ruh değerlerine bağlı bir şair olan Sezai Karakoç, her şiirin kendine özgü bir anlamı vardır, düşüncesine katılır.

• Şiirleri, çarpıcı benzetmeler, imgelerle süslü zor şiirler olup mecazlarla yoğrulu şiirler arasında yer alır.

• Eserlerinde konuşma diline  başvurur.

• Şiirleri ölçüsüz olan Sezai Karakoç kafiyeye de bel bağlamaz.

• Sanat hayatını birçok ödülle taçlandıran Sezai Karakoç 1968’de Milli Talebe Birliği Hizmet Madalyası; 1982’de Türkiye Yazarlar Birliği Hikâye Ödülü; 1988’de Türkiye Yazarlar Birliği Üstün Hizmet Ödülü; 1991’de Dünya Sanat ve Kültür Akademisi Ödülü’nü alır.

• Eserleri

• Şiir

• Mona Rosa

• Körfez

• Şahdamar

• Hızırla Kırk Saat

• Sesler

• Gül Muştusu

• Taha’n Kitabı

• Zamana Adanmış Sözler

• Leyla ile Mecnun

• Alınyazısı Saati

• Ayinler

• Ateş Dansı

• Gün Doğmadan

• Hikâye

• Portreler

• Meydan Ortaya Çıktığında

• İnceleme

• Mehmet Akif

• Yunus Emre

• Mevlana

 

 

 

 

 

• SÜRGÜN ÜLKEDEN BAŞKENTLER BAŞKENTİNE

• Senin kalbinden sürgün oldum ilkin

• Bütün sürgünlüklerim bir bakıma bu sürgünün bir süreği

• Bütün törenlerin şölenlerin ayinlerin dışında

• Sana geldim ayaklarına kapanmaya geldim

• Af dilemeye geldim affa layık olmasam da

• Uzatma dünya sürgünümü benim

• Güneşi bahardan koparıp

• Aşkın bu en onulmazından koparıp

• Bir tuz bulutu gibi

• Savuran yüreğime

• Ah uzatma dünya sürgünümü benim

• Nice yorulduğum ayakkabılarımdan değil

• Ayaklarımdan belli

• Lambalar eğri

• Aynalar akrep meleği

• Zaman çarpılmış atın son hayali

• Ev miras değil mirasın hayaleti

• Ey gönlümün doğurduğu

• Büyüttüğü emzirdiği

• Kuş tüyünden

• Ve kuş sütünden

• Geceler ve gündüzlerde

• İnsanlığa anıt gibi yükselttiği

• Sevgili

• En sevgili

• Ey sevgili

• Uzatma dünya sürgünümü benim

• Bütün şiirlerde söylediğim sensin

• Suna dedimse sen Leyla dedimse sensin

• Seni saklamak için görüntülerinden faydalandım Salome’nin Belkis’in

• Boşunaydı saklamaya çalışmam öylesine aşikârsın sen bellisin.

• Kuşlar uçar senin gönlünü taklit için

• Ellerinden devşirir bahar çiçeklerini

• Deniz gözlerinden alır sonsuzluğun haberini

• Ey gönüllerin en yumuşağı en derini

• Sevgili

• En sevgili

• Ey sevgili

• Uzatma dünya sürgünümü benim

• 
  

• Yıllar geçti sapan ölümsüz iz bıraktı toprakta

• Yıldızlara uzanıp hep seni sordum gece yarılarında

• Çatı katlarında bodrum katlarında

• Gölgelendi gecemi aydınlatan eşsiz lamba

• Hep Kanlıca’da Emirgân’da

• Kandilli’nin kurşunî şafaklarında

• Seninle söyleşip durdum bir ömrün baharında yazında

• Şimdi onun birdenbire gelen sonbaharında

• Sana geldim ayaklarına kapanmaya geldim

• Af dilemeye geldim affa layık olmasam da

• Ey çağdaş Kudüs (Meryem)

• Ey sırrını gönlünde taşıyan Mısır (Züleyha)

• Ey ipeklere yumuşaklık bağışlayan merhametin kalbi

• Sevgili

• En sevgili

• Ey sevgili

• Uzatma dünya sürgünümü benim

• 
  

• Dağların yıkılışını gördüm bir Venüs bardağında

• Köle gibi satıldım pazarlar pazarında

• Güneşin sarardığını gördüm Konstantin duvarında

• Senin hayallerinle yandım düşlerin civarında

• Gölgendi yansıyıp duran bengisu pınarında

• Ölüm düşüncesinin beni sardığı şu anda

• Verilmemiş hesapların korkusuyla

• Sana geldim ayaklarına kapanmaya geldim

• Af dilemeye geldim affa layık olmasam da

• Sevgili

• En sevgili

• Ey sevgili

• Uzatma dünya sürgünümü benim

• 
  

• Ülkendeki kuşlardan ne haber vardır

• Mezarlardan bile yükselen bir bahar vardır

• Aşk celladından ne çıkar madem ki yâr vardır

• Yoktan da vardan da öte bir Var vardır

• Hep suç bende değil beni yakıp yıkan bir nazar vardır

• O şarkıya özenip söylenecek mısralar vardır

• Sakın kader deme kaderin üstünde bir kader vardır

• Ne yapsalar boş göklerden gelen bir karar vardır

• Gün batsa ne olur geceyi onaran bir mimar vardır

• Yanmışsam külümden yapılan bir hisar vardır

• Yenilgi yenilgi büyüyen bir zafer vardır

• Sırların sırrına ermek için sende anahtar vardır

• Göğsünde sürgününü geri çağıran bir damar vardır

• Senden umut kesmem kalbinde merhamet adlı bir çınar vardır

• 
  

• Sevgili

• En sevgili

• Ey sevgili

• 
  

• Sezai KARAKOÇ

 

 

ÜLKÜ TAMER (1937-…….)

 

• 1959’de basılan ilk şiir kitabı olan “Soğuk Otların Altında” ile yazın hayatına başlar.

• Türkü ve koşma tadında özgür çağrışımlarla neşeli şiirler kaleme alır.

• Kendine has imge dünyası ve süsten uzak duru söyleyişi ile dikkat çeker

• “Selam Olsun”, “Güneş Topla Benim İçin”, “Memik’e Ağıt” isimli şiirleriyle ünlenir.

• Birçok şiiri bestelenir. Ahmet Kaya’nın “Üşür Ölüm Bile” ve “Gül Dikeni” şarkılarının sözleri ile Zülfü Livaneli’nin seslendirdiği “Memiş Oğlan”, “Güneş Topla Benim İçin” şarkılarının sözlerinin sahibidir.

• Şiir

• Soğuk Otların Altında

• Gök Onları Yanıltmaz

• Virgülün Başından Geçenler

• Ezra ile Gary

• İçime Çektiğim Hava Değil Gökyüzüdür

• Sıra Göller

• Yanardağın Üstündeki Kuş

• Bir Adın Yolculuktu

• Öykü

• Alleben Öyküleri

 

 

TURGUT UYAR (1927-1985)

• Her şiirin kaynağının bir hikâye olduğu düşüncesindedir.

• Eserlerinde sıkıntı ve yalnızlık temalarına ağırlık verir.

• Şiirlerindeki dizeler oldukça uzun olup şiirle düzyazı arasındaki farkı ortadan kaldırır. Şiirleri de oldukça uzun şiirlerdir.

• Simgeci söyleyiş, şaşırtıcı tamlamalar, soyutluluk, kapalı anlatım ve yoğun hayal gücü şiirlerinde temel özellik olarak öne çıkar.

• “Dünyanın En Güzel Arabistanı” ismini taşıyan şiir kitabında bireyin sorunlarını, açmazlarını sınırsız bir şekilde işler.

• Şiirlerinde çeşitli biçimleri dener. “Arz-ı Hal” ve “Türkiyem” kitabında hece ölçüsünü kullanır ve toplumsal konuları işler. “Arz-ı Hal” şiirinde ayrıca geleneksel şiir unsurları yer alır.

• “Toplandılar” ve “Kayayı Delen İncir” eserlerinde de sınıfsal mücadelelere değinir.

• Şiir

• Türkiyem

• Arz-ı Hal

• Dünyanın En Güzel Arabistanı

• Tütünler Islak

• Divan

• Her Pazartesi

• Toplandılar

• Kayayı Delen İncir

• Büyük Saat

• Dün Yok mu
  Sonsuz ve Öbürü

 

 

İLHAN BERK (1918-2008)

• Sürrealizm akımından etkilenir.

• Şiirin ancak şiir okunarak öğrenebileceğini savunur.

• İlk şiir kitabı olan “Güneşi Yakanların Selamı”nda Nazım Hikmet’in izleri görülür. Sonraki şiirlerinde bu iz kaybolur.

• İlhan Berk, Doğu şiirinin klasik kalıplarını deneyip beyit ve türkü biçimlerinden yararlanır. “Âşıkane”de divan kalıplarını kullanır.

• Şiirlerinde sonsuzluk, kızıl, ateş, hülya en sevdiği sözcükler olarak öne çıkar.

• Türk şiirinin en deneyci şairlerinden biri olarak kabul edilir.

• “İstanbul”, “Günaydın Yeryüzü”, “Türkiye Şarkısı” kitaplarında yer alan şiirlerinde geleceğe yönelik toplumsal özlemleri dile getirir.

• “Şenlikname”de şiiri düzyazıya yaklaştırır.

• İkinci Yeni hareketinin şairlerindendir. Bu dönemin akımına bağlı kalarak kaleme aldığı şiirlerinde düzyazıyı andıran, çok boyutlu, çağrışım gücü yüksek, kapalı şiire yönelir.

 

 

 

• Şiir

• Güneşi Yakanların Selamı

• Türkiye Şarkısı

• Günaydın Yeryüzü

• Çivi Yazısı

• Galile Denizi

• İstanbul

• Otağ

• Köroğlu

• Âşıkane

• Atlas

• Taşbaskı

• Kül

• Galata

• Delta ve Çocuk

• Pera

• Güzel Irmak

• Eşik

• Şeyler Kitabı

• Deneme
  Şifalı Otlar Kitabı