PARAGRAF YAPISI

 PARAGRAF TAMAMLAMA

GİRİŞ CÜMLESİ

****Giriş cümlesi, konuya girişin yapıldığı, konunun tanıtıldığı cümledir.***

*Paragrafın konusu bu cümlede ortaya atılır.

*Tümdengelim (genelden özele) yönteminin uygulandığı paragraflarda ana düşünce giriş cümlesinde verilir. İlk cümle

*Tümevarım (özelden genele) yöntemiyle ortaya konulmuş paragraflarda giriş cümlesi bize sadece konuyu verir.

*Bu, şu, o gibi sıfat ya da zamirler; bu yüzden, bu nedenle, görülüyor ki, öyleyse… gibi ifadeler giriş cümlesinde yer almaz.

*Açıklama gereği duyulan, genel yargılar ifade eden cümlelerdir.

*Kendinden sonraki tüm cümlelerle bağlantı içindedir.

Soru 1)Aşağıdakilerden hangisi bir paragrafın giriş cümlesi olmaya elverişlidir?

A-) Kaldı ki Divan şiirinin yaşayan insanla, toplumla ve somut gerçeklerle bağlantısı yoktur.

 

B-) Toplumsal sorunlara kıyısından köşesinden değinmeyen yapıtlarda, biçim kusursuzluğu neye yarar.

C-)Kısaca, büyük şair dendiğinde hep Baki’yi, Fuzuli’yi düşünmüşümdür.

D-)Oysa hiçbir masalın çocuklar için söylendiğini, yazıldığını sanmıyorum.

E-)Bundan dolayı şairlerin yaşadıkları ortamı şiirlerine yansıtmaları   kaçınılmazdır.

 

GELİŞME CÜMLESİ

****Gelişme bölümünde yer alan cümleler açıklama yapılan, örnekler verilen cümlelerdir****

*Giriş cümlesinde belirtilen konu açıklanır, geliştirilir. Bu cümleler ana düşünceyi belirginleştirmeye yarar.

*Dil ve düşünce yönünden kendinden önceki ve sonraki cümle ya da cümlelerle ilgilidir.

*Karşılaştırma, örnekleme, tanık gösterme, benzetme gibi düşünceyi geliştirme yolları daha çok bu bölümde yer alan cümlelerdir.

*Tümevarım yöntemi kullanılan paragraflarda ana düşünce gelişme cümlelerinden birinde olabilir.

 

SONUÇ CÜMLESİ

***Bu bölümde yer alan cümlelerde düşünce bir sonuca bağlanır.***

*Kendinden önceki düşünceleri bir sonuca bağlar.

*Tümevarım yönteminin uygulandığı paragraflarda paragrafta ana düşünceyi verir. Son cümle

*Dil ve düşünce yönünden kendinden önceki cümleye bağlıdır.

* “Görülüyor ki, kısaca, sonuç olarak, özetle”  gibi ifadelerle başlayabilir.

 

 

PARAGRAFTA KONU VE BAŞLIK

Bir paragraf için “Yazar burada neden söz ediyor? Hangi konuya değinmiş?” sorularını yönelttiğimizde o paragrafın konusunu belirleriz.

 

Bu paragrafta yazar neden yakınmaktadır?

Bu parçada aşağıdakilerden hangisi üzerinde durulmaktadır?

Bu parçada eleştirilen durum aşağıdakilerden hangisidir?

Bu parçada aşağıdakilerden hangisinden söz edilmektedir?

Bu parça aşağıdaki sorulardan hangisine yanıt olarak yazılmış olabilir.

 

PARAGRAFTA ANA DÜŞÜNCE

Burada yazar bu konuyu neden anlatmak istemiş?” sorusuna verilebilecek bir cevap metnin ana düşüncesini verecektir.

***“Parçada asıl anlatılmak istenen…

***Parçada vurgulanmak istenen…

***Her yazar belli ileti sunmak, bu iletileri kitlelere ulaştırmak için yazar.

***Genel olarak bir metne “ulanmak istenen…

***Parçadan çıkarılabilecek en kapsamlı yargı…

***Parçanın ana düşüncesi…”ifadeleri ile çıkacaktır.

Ana düşünce cümleleri paragrafta verilmek isteneni tek cümleyle eksiksiz ifade eder.

Bu cümlelerde metnin tamamında verilmek istenen ileti ne, kim, nasıl, ne kadar, ne zaman, nerede gibi sorulara yanıt verecek biçimde kurulmalıdır.

 

PARAGRAFTA YARDIMCI DÜŞÜNCE

Ana düşünceyi destekleyen, bu görüşün okurun kafasında netleşmesini sağlayan yardımcı yargılara yardımcı düşünce denmektedir.

Yardımcı düşünceyi bulmaya yönelik sorular böyle gelmektedir.

 

Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir.

Bu parçanın yorumundan aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz

Bu parçada aşağıdakilerden hangisinin cevabı yoktur?

Böyle konuşan biri için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Aşağıdakilerden hangisi bu parçada söylenenlerle çelişmektedir?

 

PARAGRAF OLUŞTURMA

İyi bir paragrafta bulunan cümleler aynı konu çevresinde toplanır.

Cümleler arasında KONU ve DİL- ANLATIM bakımından ortaklıklar söz konusudur.

PARAGRAF OLUŞTIRMA SORULARINDA,

Öncelikle giriş cümlesi belirlenmeli,

Bu cümle ile paragraf oluşturulmaya çalışılmalıdır.

 

ANLATIMIN AKIŞINI BOZAN CÜMLE

Paragraftaki cümlelerin ana düşünce ve aynı konu etrafında toplanması gerekir.

Bir cümle, KONU dışına çıkarsa anlatım akışına engel olur.

 

(I)Roman üzerine çok şeyler yazıldı, daha da yazılacak. (II)Kimi yazarlar romandan toplum hayatında bir işe yaramasını istediler.(III) Kimi yazarlar öykünün bireyselliğinden söz ettiler.(IV)Kimi yazarlar da romanın bir toplum bilim kitabı olmadığını söylediler.(V)Bu farklı düşüncelerden dolayı eleştirmenin ilk işi bize romanı tanıtmak olmalı.

 

PARÇAYI İKİ PARAGRAFA AYIRMA

***Her paragraf, metinde ele alınan konunun belli bir yönüyle işlendiği anlatım birimidir.

***İyi bir paragrafta bulunan cümleler aynı konu çevresinde toplanır.

***Konu değişir ya da aynı konunun farklı bir yönünden söz edilmeye başlanırsa paragraf yenilenmelidir.